Απερίγραπτο τοπίο και μακραίωνη ιστορία. Ο τέλειος συνδυασμός για έναν προορισμό. Μια λίστα με όσα θα λατρέψεις στις διακοπές σου στην Κρήτη, από ακτή σε ακτή.
Σε όποιο σημείο της Κρήτης κι αν βρεθείς - από την δυτική πλευρά των Χανιών μέχρι το Ρέθυμνο, το Ηράκλειο και τις ανατολικές ακτές του Λασιθίου - οι παραλίες, τα βουνά, οι πεδιάδες, τα χωριά, η παράδοση, το κρασί και οι άνθρωποι, έχουν μια συναρπαστική ιστορία να σου διηγηθούν. Μόλις τα γνωρίσεις όλα, η ιστορία τους θα μείνει μέσα σου για πάντα.
1. Διάσημες παραλίες και κρυμμένα διαμάντια
Για τις παραλίες της Κρήτης, δεν χρειάζεται να πούμε πολλά. Δεν είναι τυχαίο ότι ο Μπάλος και το Ελαφονήσι στην δυτική άκρη του νησιού, με τα εξωτικά βαθυγάλανα νερά και την ασημένια ψιλή άμμο, φιγουράρουν συχνά στα top 10 των πιο εντυπωσιακών παραλιών. Όμως σε ένα νησί με 1000 χλμ. ακτογραμμή, από τον δημοφιλή βορρά μέχρι τον πιο άγνωστο νότο, υπάρχουν άπειρες ακόμα παραλίες που αξίζει να ανακαλυφθούν.
Αν μένετε στο Ρέθυμνο ή το Ηράκλειο, μπορείτε να κάνετε μια σύντομη εκδρομή μέχρι το Μπαλί. Οι τέσσερις παραλίες του προσφέρονται για μια οικογενειακή βουτιά ή μια ρομαντική απόδραση. Εναλλακτικά, κατευθυνθείτε νότια, στις δίδυμες παραλίες της Τριόπετρας (που χωρίζονται από μια χερσόνησο) ή λίγο πιο μακριά, στον απομονωμένο Άγιο Παύλο και τον ήσυχο Λέντα.
Στα βορειοανατολικά πάλι, τα Μάλια και η Σητεία, καλύπτουν όλα όσα ψάχνει κανείς στις διακοπές του, κι έχουν επάξια κερδίσει τη φήμη τους χάρη στις αμμώδεις, οργανωμένες παραλίες τους.
Για τους… περιπετειώδεις, υπάρχουν τα υπέροχα Φαλάσαρνα (λιγότερο από μία ώρα από τα Χανιά κοντά στον Μπάλο) και το Κεδρόδασος (κοντά στο σημείο από το οποίο ξεκινάει το καΐκι για το Ελαφονήσι). Τέλος, ο απομακρυσμένος Άγιος Ιωάννης (στο μικροσκοπικό νησάκι της Γαύδου) και η παραλία Χρυσή (όνομα και φύσει) είναι εύκολα προσβάσιμες με το καραβάκι από την Ιεράπετρα. Και είμαστε ακόμα στην αρχή!
2. Μια ανεπανάληπτη πολιτιστική κληρονομιά
Η Κρήτη έχει μια μακρά και περήφανη ιστορία επιδρομών, επαναστάσεων και εμπορίου καθώς αποτέλεσε το σταυροδρόμι όλων των αρχαίων Μεσογειακών πολιτισμών. Η ιστορία αυτή άφησε στο νησί μια πλούσια αρχαιολογική κληρονομιά που εντυπωσιάζει.
Αφετηρία μας το Ηράκλειο και ο Μινωικός πολιτισμός που άνθισε μεταξύ του 3000 – 1200π.Χ. στην Κνωσό που διαθέτει ένα παγκοσμίου φήμης παλάτι καθώς και τη φήμη της αρχαιότερης πόλης της Ευρώπης. Όμως αξίζει να επισκεφθεί κανείς και άλλους Μινωικούς οικισμούς (όπως τη Φαιστό, τη Γόρτυνα και τα παλάτια στα Μάλια και τη Ζάκρο) καθώς και τον αρχαιολογικό χώρο της Βασιλικής (κοντά στην Ιεράπετρα) ή το Αρχαιολογικό Μουσείο της Ελεύθερνας.
Μπορείτε να επίσης ανακαλύψετε και άλλα δείγματα της Κλασσικής Εποχής (όπως τον αρχαιολογικό χώρο στα Άπτερα, βόρεια των Χανίων). Ό,τι κι αν κάνετε πάντως, μη χάσετε το Αρχαιολογικό Μουσείο του Ηρακλείου, που θα σας γεμίσει όλα τα ιστορικά κενά.
Οι Ενετοί που κυριάρχησαν στο νησί από το 1212 και για πάνω από 4 αιώνες, έχουν αφήσει το έντονο στίγμα τους κυρίως στο Φραγκοκάστελλο, χτισμένο το 1371-74 για τη φρουρά που θα επέβαλε την τάξη στα επαναστατημένα Σφακιά, αλλά και στη Φορτέτζα στο Ρέθυμνο, ένα κτίσμα του αμέσως επόμενου αιώνα.
Και ας μην ξεχνάμε τη Σπιναλόγκα. Το νησάκι στον κόλπο της Ελούντας που υπήρξε στρατηγικό σημείο για την Κρητική Επανάσταση ενάντια στους Τούρκους αλλά και αποικία λεπρών τα νεότερα χρόνια, συνδυάζοντας μοναδικά την Ενετική, Οθωμανική και Ελληνική ιστορία.
Το ενδιαφέρον δεν μονοπωλεί η αρχαιολογία. Το Μουσείο Τυπογραφίας στα Χανιά, το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης στο Ρέθυμνο, το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας στο Ηράκλειο και το Λαογραφικό Μουσείο του Αγίου Νικολάου, είναι must!
3. Ανακάλυψε τη ζωή στην Κρήτη
Αν θες να γνωρίσεις πραγματικά την Κρήτη - τους ανθρώπους, τις παραδόσεις, το φαγητό, και τον περίφημο τρόπο ζωής τους - μόνο ένας τρόπος υπάρχει: Δες τα χωριά. Ορεινά ή παραθαλάσσια, τα χωριά της Κρήτης καταλαμβάνουν όλο το νησί και οι ντόπιοι ασχολούνται με τις δουλειές τους σαν να μην τους αγγίζει ο χρόνος.
Περίπου 30 χιλιόμετρα έξω από τα Χανιά, το σύμπλεγμα των χωριών του Αποκόρωνα προσφέρει αυτή την εμπειρία. Ανάμεσά τους, ο ημιορεινός Βάμος με μια πλειάδα καλοδιατηρημένων αρχοντικών και το πανέμορφο παραδοσιακό Γαβαλοχώρι, ένας οικισμός 400 κατοίκων με γραφικό ελαιοτριβείο του 14ου αιώνα και Λαογραφικό μουσείο. Μπορείτε επίσης να κατευθυνθείτε προς τα νότια, στην παράκτια Χώρα των Σφακίων απ’ όπου αποπλέει το καραβάκι για το γειτονικό - απαλλαγμένο από αυτοκίνητα – Λουτρό.
Εναλλακτικά μπορείτε να ανηφορίσετε 740 μέτρα μέχρι τα Ανώγεια (1 ώρα από το Ηράκλειο και 1μιση από το Ρέθυμνο), ένα χωριό με τόσο ταραχώδες παρελθόν -χάρη στους Οθωμανούς και Γερμανούς εισβολείς- όσο και ακμαίο παρόν. Οι κάτοικοι ασχολούνται καθημερινά με την κτηνοτροφία, τη μουσική… και φυσικά τη ρακή.
Το υπέροχα αναπλασμένο χωριό Αρχάνες, πολύ κοντά στο Ηράκλειο, αξίζει σίγουρα μια επίσκεψη. Και αν τύχει να βρεθείτε κοντά στη νότια Κρήτη, μη χάσετε την ευκαιρία να εξερευνήσετε τους παραδοσιακούς οικισμούς στο οροπέδιο του Λασιθίου (Ζάκρος, Ζίρος, Μακρύς, Νεάπολη, Κριτσά), ένα χαρακτηριστικό δείγμα του Κρητικού τρόπου ζωής και των περίφημων λιχουδιών της.
4. Μεθυστικές διαδρομές
Η φήμη της Κρήτης ως εξέχουσας οινοπαραγωγού περιοχής συνεχώς μεγαλώνει. Μοναδικά κρασιά φτιαγμένα από τοπικές ποικιλίες ή Ευρωπαϊκές μίξεις, παράγονται από σύγχρονους οικογενειακούς αμπελώνες που προσφέρουν φανταστικές γευστικές δοκιμές. Η καλύτερη συνέχεια λοιπόν σας περιμένει στους δρόμους… και συγκεκριμένα στους δρόμους του κρασιού.
Περίπου τα δύο τρίτα των αμπελώνων της Κρήτης, βρίσκονται κοντά στο Ηράκλειο, τα πιο ονομαστά εκ των οποίων στις Αρχάνες, τα Πεζά και τις Δαφνές (στις παρυφές του Ψηλορείτη).
Στα δυτικά, τα Χανιά είναι η δεύτερη μεγαλύτερη οινοπαραγωγός περιοχή, καθώς το χώμα στους πρόποδες του Λευκού Όρους είναι ιδανικό για την καλλιέργεια των αμπελιών. Πολλά οινοποιεία συγκεντρώνονται κοντά στον Κίσσαμο, που διαθέτει κρασιά Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης, ενώ αρκετά ακόμα είναι επισκέψιμα βορειοανατολικά και κεντρικά του νομού Χανίων.
Η παραγωγή κρασιού είναι πιο πρόσφατη στο Ρέθυμνο που διαθέτει πολλά αξιόλογα οινοποιεία στις περιοχές του Γεροποτάμου και του Φοίνικα. Στα ανατολικά, σας περιμένουν οι πανέμορφοι αμπελώνες του Λασιθίου, κοντά στη Σητεία και το οροπέδιο της Ζήρου.
5. Φυσικά υπέροχη
Κανένα ελληνικό νησί δεν διαθέτει πιο επιβλητικό σκηνικό από αυτό της Κρήτης. Οροσειρές με κορυφές που τρυπούν τα σύννεφα απλώνονται κατά μήκος του νησιού και τα νερά από τις πηγές τους λαξεύουν αιώνες το ασβεστολιθικό έδαφος, δημιουργώντας έτσι μια κληρονομιά από 400 φαράγγια και χαράδρες που δικαίως λατρεύονται από τους περιηγητές.
Πιθανά το πιο διάσημο φαράγγι είναι αυτό της Σαμαριάς, στην περιοχή Σφακίων στα Χανιά το οποίο ξεκινά από το οροπέδιο του Λευκού Όρους για να καταλήξει στο παραθαλάσσιο χωριό της Αγίας Ρουμέλης. Μη χάσετε την ευκαιρία για πεζοπορία σε ένα από τα πιο μαγικά τοπία γεμάτο πεύκα και κυπαρίσσια όπου η διαδρομή συχνά στενεύει σε ένα μικρό μονοπάτι εκατέρωθεν του οποίου ορθώνονται βράχια ύψους 500 μέτρων.
Στα Λευκά Όρη, που έχει χαρακτηριστεί Εθνικό Πάρκο, ευδοκιμεί μια πλούσια χλωρίδα και πανίδα ενώ ο κεντρικός ορεινός όγκος περιλαμβάνει περισσότερες από 50 κορυφές σε ύψος 2 χιλιομέτρων, γνωστές και ως Ορεινή Έρημος. Συγκλονιστικό μέρος!
Στα ανατολικά, σας περιμένουν τα εντυπωσιακά βουνά του Ψηλορείτη (που ανήκει επίσης στις προστατευόμενες περιοχές Natura 2000). Στο Ρέθυμνο, το Φαράγγι του Κουρταλιώτη μέσα στο οποίο ρέει ο Μεγάλος Ποταμός, καταλήγει στην φοινικο-στολισμένη παραλία της Πρέβελης. Στο Ηράκλειο θα βρείτε πολλά ακόμα επιβλητικά φαράγγια όπως το Αγιοφάραγγο (Μάρτσαλο και Τράφουλας) και τον Γάφαρη που διασχίζει το υπέροχο δάσος από βελανιδιές του Ρούβα.
Τέλος, εξίσου επιβλητική είναι η οροσειρά του Όρους Δίκτη, που φιλοξενεί και τα δικά της φαράγγια. Τα πιο διάσημα από αυτά είναι η Σαρακήνα, οι Μύθοι και φυσικά το Φαράγγι των Νεκρών στη Ζάκρο που ονομάστηκε έτσι λόγω των μινωικών επιγραφών που βρέθηκαν στα βράχια του. Κερδίσαμε την προσοχή σας ή ακόμα;
6. H ζωή είναι ωραία εκεί έξω
Θα το’χετε καταλάβει ως τώρα… αν σας αρέσουν οι υπαίθριες δραστηριότητες, θα λατρέψετε την Κρήτη. Βουνό ή θάλασσα δεν έχει σημασία, απλώς εξορμήστε! Μιλώντας για θάλασσα, στην Κρήτη υπάρχουν εκπληκτικά σημεία για καταδύσεις. Σας προτείνουμε να ξεκινήσετε από τα ανατολικά στην Χερσόνησο της Γραμβούσας στα Χανιά ή στις Καλύβες (στην άκρη του όρμου της Σούδας). Αξίζει ακόμα να εξερευνήσετε όλη την ακτογραμμή μέχρι τη Γεωργιούπολη και κυρίως την επιβλητική Σπηλιά των Ελεφάντων που πήρε το όνομά της από τα οστά ελέφαντα που βρέθηκαν στο βυθό της.
Με τόσα εκπληκτικά φαράγγια που υπάρχουν στο νησί, είναι ευκαιρία να δοκιμάσετε κάτι νέο. Τι θα λέγατε για τη «διάσχιση φαραγγιού» (canyoning); Για το canyoning θα χρειαστείτε σίγουρα τη βοήθεια κάποιας εταιρίας ειδικών στις υπαίθριες δραστηριότητες καθώς και τον κατάλληλο εξοπλισμό. Δοκιμάστε το στα φαράγγια του Χα (για έμπειρους), Τσούτσουρα, Καλάμι και Άρβη (που ύστερα από έναν καταρράκτη 80 μέτρων, μετατρέπεται σε ένα σκοτεινό υπόγειο ποτάμι).
Για τη συνέχεια, προτείνουμε ποδηλασία βουνού (mountain bike) στα Αστερούσια Όρη, νότια του Ηρακλείου ανάμεσα στην πεδιάδα της Μεσσαράς και στο Λιβυκό Πέλαγος. Στα 1230 μέτρα υψόμετρο, θα ζήσετε την αυθεντική συναρπαστική εμπειρία του βουνού σε προσιτό σημείο.
Απαγορεύεται να φύγετε από την Κρήτη χωρίς να απολαύσετε λίγη δράση στη θάλασσα. Οι δημοφιλείς οικογενειακές παραλίες της Σητείας και του Όρμου της Ελούντας, είναι ιδανικές για κωπηλασία σε σανίδα SUP ή άλλα θαλάσσια σπορ. Το ίδιο και η παραλία Κουρεμένος στο νοτιοανατολικό Λασίθι, για windsurfing και kite surfing.
7. Τέλος διαδρομής με αξέχαστες νύχτες
Για το τέλος αφήσαμε το καλύτερο: Τη νυχτερινή ζωή της Κρήτης. Όταν πέφτει το φως, τότε το νησί ζωντανεύει πραγματικά. Για να μη χαθείτε ανάμεσα στις άπειρες επιλογές, προτείνουμε να ξεκινήσετε από τα παρακάτω.
Η συνοικία της Παλιάς Πόλης τόσο του Ρεθύμνου όσο και των Χανίων είναι αυτή στην οποία οφείλουν και τα δύο μέρη τη γοητεία τους, οπότε ξεκινήστε από εκεί για μια χαλαρή φεγγαρόλουστη βραδιά δίπλα στη θάλασσα. Και οι δυο πόλεις έχουν εμπνεύσει μια νέα γενιά ιδιοκτητών εστιατορίων και μπαρ με ευρηματικά μενού και κοκτέιλ. Να είστε σίγουροι ότι θα κολλήσετε για ώρες σε ένα ρακάδικο, εκεί που σερβίρεται το παραδοσιακό Κρητικό φαγητό και ρέει άφθονη η περίφημη ρακή με μεζέ.
Στο Ηράκλειο, η έντονη παρουσία των νυχτερινών club θα πάει τις εξόδους σας σε άλλο επίπεδο ενώ τα παραθαλάσσια εστιατόρια και μπαρ προσφέρονται για διασκέδαση σε πιο χαλαρούς ρυθμούς.
Αν βρεθείτε στον Άγιο Νικόλαο, η νυχτερινή εξόρμηση ξεκινάει από τη Βουλισμένη, μια μικρή υδάτινη σφαίρα στο κέντρο της πόλης που συνδέεται με τη θάλασσα. Η γνωστή σε όλους «Λίμνη», αποτελεί θέα των καλύτερων μαγαζιών της πόλης.
